Als je er vluchtig naar kijkt, lijkt het niet meer dan een versleten stukje textiel. Je ziet hier en daar letters, cijfers en simpele kruissteekmotiefjes. De kleuren zijn wat verbleekt, en vaak hangt het ingelijst aan de muur. Je denkt al snel: is dit kunst? Iets huiselijks? Of gewoon pure nostalgie?
Je zou kunnen denken dat het een simpel oefenlapje is of een decoratie zonder echte betekenis. Toch schuilt er achter zo’n bescheiden doekje een veel groter verhaal…
Het blijkt: een merklap!
Een merklap was vroeger de oefenbasis waarop vooral jonge meisjes leerden borduren. Daar zetten ze hun eerste steken, oefenden ze het alfabet en cijfers, en maakten ze sierletters, randjes en kleine motieven zoals vogeltjes, harten of bloemen. De naam “merklap” komt van “merken”: je oefende er ook mee hoe je textiel kon voorzien van initialen of symbolen om kleding te ‘merken’.
In de achttiende en negentiende eeuw hoorde het maken van zo’n lap standaard bij de opvoeding, zeker in de midden- en hogere klasse. Het toonde vaardigheid, geduld en netheid. Op veel merklappen vind je ook een jaartal of de naam van de maakster terug — als een soort handtekening uit een andere tijd.
Vandaag de dag zijn merklappen geliefde historische stukken én warme herinneringen aan vroeger, die veel vertellen over de rol van vrouwen, het ambacht en het onderwijs van weleer. Dat ‘oude ding’ aan de muur? Eigenlijk een mini-museum vol verhalen. 🪡📜